
Competitive Analysis یک فرایند مهم در طراحی تجربه کاربری (UX) هست که به طراحان کمک مینه تا درک عمیقتری از رقبای خود و بازار کسب و کار، کسب کنن. تحلیل رقبا در تجربه کاربری، شما مواردی مانند ویژگیها، عملکرد، طراحی و استراتژی رقبا را بررسی میکنین تا بتونین مزیتها و نقاط ضعف خودتون رو شناسایی و بهبودهای لازم رو در تجربه کاربری محصولتون اعمال کنین.
چرا از Competitive Analysis در طراحی UX استفاده میکنیم؟
ما طراحان تجربه کاربری، جهت شناسایی قدرتها، ضعفها، فرصتها و تهدیدهای رقبا و محصولات یا سرویسهای مشابه در بازار از روش تحلیل رقبا استفاده میکنیم. با انجام این بررسی، میتونیم درک بهتری از رقبا و موقعیت خودمون در بازار کسب و کار پیدا کنیم و از این اطلاعات در فرآیند طراحی و بهبود تجربه کاربری استفاده کنیم.
چرا تحلیل رقبا در طراحی تجربه کاربری (UX) اهمیت داره؟
در دنیای طراحی تجربه کاربری، تحلیل رقبا یک بخش حیاتی از فرآیند تحقیقاته. از نظر UX، درک چشمانداز برای هر نوع محصولی مثل اپلیکیشن سفارش غذا، اپلیکیشن سفر مثل اسنپ، داشبورد فینتک یا سایت تجارت الکترونیک، بسیار حیاتی هست. تحلیل رقبا بینشهای استراتژیکی در مورد ویژگیها، عملکردها، جریانها و احساسات کاربران ارائه میده که با درک این جنبهها، میتونیم برای ایجاد یک محصول با تجربه متناسب و لذت بخش، به صورت استراتژیک عمل کنیم.
زمان انجام تحلیل رقبا چه زمانیه؟
انجام تحلیل رقبا یکی از اولین مراحل تحقیقات در فرآیند طراحی تجربه کاربری هست. تحلیل رقبا در UX باید قبل از شروع به کار در یک پروژه انجام بشه. از اونجایی که ممکنه هر زمان رقبای جدید اضافه بشن و یا رقبای قبلی تغییراتی در خدمات و محصولاتشوم اعمال کنن، تحقیقات رقبا باید یک فرآیند تکرار شونده ای باشه و تا زمانی که در حال کار در اون پروژه هستیم، این تکرار و تحلیل رو انجام بدیم.
از چه روشی و چه منابعی در تحلیل رقبا استفاده میکنیم؟
برای انجام Competitive Analysis، میتونیم از منابع مختلفی مانند وبسایتها، بررسی رقبا به صورت حضوری، بررسی مستندات و مقالات مربوط به رقبا و استفاده از ابزارهای موجود در بازار مانند نرمافزارهای تحلیل رقبا استفاده کنیم. همینطور، میتونیم از منابع عمومی مثل شبکههای اجتماعی، گزارشات مالی، و مطالب مربوط به صنعت و بازار مورد نظر هم بهرهبرداری کنیم.
در تحلیل رقبا به چه نکات و عواملی توجه کنیم؟
در فرآیند Competitive Analysis، باید به عوامل مختلفی توجه کنیم. این عوامل شامل ویژگیها و عملکرد محصولات یا سرویسهای رقبا، طراحی و رابط کاربری اونها، ملاحظات بصری و نحوه استفاده از رنگها و آیکونها، ساختار اطلاعاتی، سرعت و پاسخگویی، راهنماها و پشتیبانی، استراتژی بازاریابی و موارد دیگه. با بررسی این عوامل میتونیم نقاط قوت و ضعف رقبا رو شناسایی کرده و بهبودهای لازم رو در طراحی خودمون انجام بدیم.
الزامات در انجام تحلیل رقبا
یک لیست کوتاه از معیارهای اصلی
یک لیست کوتاه از معیارهای اصلی مقایسه را قبل از شروع تحلیل ایجاد کنین. همیشه میتونین معیارهای بیشتری اضافه کنین البته اگه منطقی باشه. این کار باعث میشه تحقیقات شما بروزرسانی شده باقی بمونه.
یادآوری برای اضافه کردن محصول
به یاد داشته باشین محصولی که در حال طراحی اون هستین رو به تحلیل اضافه کنین تا ببینین در واقعیت چطور محصول شما با رقبا مقایسه میشه.
شناختن زمان متوقف شدن
با ۳ تا ۵ رقیب اصلی شروع کنین. هنگامی که اطلاعات مورد نیاز برای تصمیمگیری درباره طراحی خودتون رو کشف کردین، زمان انجام تحقیقات درباره رقبا رو به صورت موقت، متوقف کنین.
کپی نکنید
رقبا ممکنه از بهترین روشها استفاده نکرده باشن. به جای اینکه طراحیهای موجود در تحقیقات رو کاملا کپی کنین، از راه حلهای موجود در تحقیقات الهام بگیرین و اونها رو با توجه به برند، محصول و کاربران خودتون تطبیق بدید.
ابزار مستقل
ابزاری رو انتخاب کنین که به شما کمک کنه موارد بدست اومده از تحلیل رقبا رو به صورت طبقه بندی شده و منظم ثبت کنین.
زمان اجرا
ترجیحا راهکارها رو از محصولاتی که رقیب مستقیم شما نیستند بررسی کنین. به عنوان مثال، اگر یک راهکاری رو طراحی میکنین که شامل ویژگی زمانبندی تقویمه، بهتره تمامی راهکارهای زمانبندی تقویم رو بررسی کنین، بدون توجه به صنعتی که در اون فعالیت میکنین. این کار تحقیقات شما رو دقیقتر میکنه.
شروع یک تحلیل رقابتی UX
برخی از سوالات متداول برای شروع یک تحلیل رقابتی UX عبارتند از:
- چه کسانی در حال حاضر تلاش میکنن این مشکل رو حل کنن؟
- اونها چگونه سعی میکنن مشکل رو حل کنن؟
- اصلیترین تمایز دهنده یا ارزش افزوده منحصر به فرد اونها برای کسبوکار و محصولات چیه؟
- آیا کسی در گذشته سعی کرده که این مشکل رو حل کنه که ناموفق بوده؟
- چرا اونها ناموفق بودن؟
هنگامی که رقبای اصلی شناسایی شدند، از ارزیابی Heuristics در برابر رقبا استفاده میکنیم و در انجام این ارزیابی، مشخص میکنیم که چرا کاربران، محصول شما رو نسبت به رقبا ترجیح میدهند و ایا واقعا چنین ارزشی در نتایج حاصل شده وجود داره؟
چگونه اطلاعات بدست اومده در تحلیل رقبا رو بررسی کنیم؟
پس از جمعآوری اطلاعات مربوط به رقبا و محصولات مشابه، بایداطلاعات رو تحلیل و بررسی کنیم. این بررسی شامل مقایسه ویژگیها، قابلیتها و عملکرد رقبا با محصول یا سرویس خودمونه. شناسایی نقاط قوت و ضعف رقبا، فرصتها و تهدیدها در بازار و تعیین مزایای رقابتی در برابر محصول ما میتونه به ما در تصمیمگیریهای طراحی کمک کنه. همچنین، میتونیم الگوها و روندهای مشترک در طراحی رقبا رو شناسایی کنیم و به منظور بهبود تجربه کاربری خودمون، به ایدهها و الهامبخشیهایی که از رقبا به دست اوردیم، مراجعه کنیم.
با تکمیل فرایند Competitive Analysis، شما میتونید بهبودهای لازم رو در طراحی خودتون اعمال کنین. این شامل بهبود ویژگیها، ارتقاء رابط کاربری، بهینهسازی ساختار اطلاعاتی، بهبود سرعت و پاسخگویی و سایر موارد مرتبطه. با انجام تغییرات مبتنی بر تجزیه و تحلیل رقبا، میتونید تجربه کاربری خودتون رو بهبود و رقابتپذیری محصول یا سرویس رو افزایش بدید
در کل، Competitive Analysis در طراحی UX به شما این امکان رو میده تا از مزایا و نقاط قوت رقبا استفاده کنین و با شناخت عمیقتر بازار کسب و کار، تجربه کاربری بهتری رو ارائه بدید و مزیت رقابتی خودتون رو تقویت کنین.
سناریو تمرینی
این یک سناریو تمرینی برای یادگیری بهتر شماست. سعی کردیم شرایطی واقعی رو براتون تصویر کنیم.
سناریو تمرینی برای تحلیل رقبا در حوزه طراحی یک اپلیکیشن موبایل فروشگاه آنلاین:
موضوع: طراحی یک اپلیکیشن موبایل برای خرید آنلاین لباس و لوازم جانبی
رقبای اصلی:
رقیب اول:
- یک اپلیکیشن مشهور برای فروش لباس با محوریت روز و سبکهای متنوع
- امکان فیلتر کردن بر اساس برند، قیمت و دستهبندیهای مختلف
- برنامه وفاداری با تخفیفها و پیشنهادهای ویژه
رقیب دوم:
- پلتفرمی معروف با محصولات معتبر و برندهای مشهور جهانی
- سیستم پیشنهاد محصولات بر اساس سابقه خرید و سلیقه کاربران
- ارائه مقالات و راهنمای مد برای افزایش تجربه خرید
رقیب سوم:
- فاکتورهای جذابیت و طراحی کاربری مدرن و زیبا
- امکان ایجاد لیست علاقهمندی و به اشتراک گذاری با دوستان
- سیستم نظرات و امتیازدهی برای محصولات
معیارهای مقایسه:
رابط کاربری (UI):
- طراحی و زیبایی صفحات
- ساختار منو و ناوبری
- راحتی در استفاده از صفحات مختلف
تجربه کاربری (UX):
- سرعت لود صفحات و عملکرد اپلیکیشن
- انعطافپذیری در گزینهها و فیلترها
- فرآیند خرید ساده و شفاف
ویژگیها و امکانات:
- تنوع و غنی بودن محصولات
- سیستم تخفیفات و پیشنهادهای ویژه
- امکانات اجتماعی مانند به اشتراکگذاری لیست علاقهمندی
وظایف پیشنهادی برای درک بهتر
یادگیری بهتر تجربه کاربری ملزم به انجام تمرینات مستمر و برقراری ارتباط با نمونه های واقعیه. پس لطفا در انجام دادن وظایف تمرینات از هیچ گوششی دریغ نکنین. این تمرینات در نهایت باعث نرمش ذهنی شما میشه و قطعا تجربه شما رو در حرفه آینده شما بیشتر میکنه.
مرحله اول: تحلیل و بررسی ویژگیها و رابط کاربری رقبا
- وظیفه 1: مراجعه به صفحه اصلی هر یک از رقبا و بررسی دقیق ویژگیها و طراحی رابط کاربری اونها.
- وظیفه 2: ثبت نکات قوت و ضعف مشاهده شده در وب سایت یا محصولات هر رقیب.
مرحله دوم: ارزیابی تجربه کاربری در محصول خودتون
- وظیفه 3: ورود به اپلیکیشن محصول خودتون و تجربه فرآیند خرید یک محصول.
- وظیفه 4: بررسی سرعت لود صفحات، راحتی در استفاده و هر نواقص مشاهدهشده.
مرحله سوم: الهام گیری از راه حلهای رقبا
- وظیفه 5: مطالعه گزارش تحلیل رقبا و استخراج الگوها و ایدههای مفید.
وظیفه 6: شناسایی نقاطی که میتونید از راه حلهای رقبا الهام بگیرین.
مرحله چهارم: ارائه گزارش نهایی و تصمیمگیری
- وظیفه 7: تهیه گزارش با توضیح جزئیات مختلف مشاهده شده در تحلیل رقبا.
وظیفه 8: ارائه توصیهها و تصمیماتی که برای بهبود تجربه کاربری محصول خودتون اتخاذ خواهید کرد.
این وظایف به شما کمک میکنه تا به طور کامل با رقبا آشنا بشید، نقاط قوت و ضعف را شناسایی کنین و از تحلیل جمعآوریشده برای بهبود تجربه کاربری محصول خودتون استفاده کنین.
آموزش های کاربردی UX
پیشنهاد میکنیم برای درک بهتر این مبحث, حتما از مقالات این بخش رو مطالعه کنین.
ابزار های کاربردی UX
مطمئن نیستید از کدوم ابزار استفاده کنین؟ پیشنهادات ما رو حتما امتحان کنین.
اشتراک گذاری در اِکس
بعد از انجام دادن چالش, نتایج رو در اِکس به اشتراک بگذارین و ما رو هم uxschoolir@ منشن کنین
سلام خیلی عالی بود ولی نمیدونم چرا این تحلیل رقبا برام مسئله گُنگی هستش مثلا نمیدونم چی رو بررسی کنم از کجا شروع کنم و مقایسه کنم ممنون
سلام محمد عزیزم،
اگه سوالی داشتین هم میتونین اینجا بپرسین هم توی گروه تلگرام من پاسخگوتون هستم.
https://t.me/+ORzT1_5zpwI3NWU8
ارادت