ارزیابی هیوریستیک
ارزیابی هیوریستیک (Heuristic evaluation) در طراحی تجربه کاربری یک نوع فرآیند هست که در اون، کارشناسان از قواعد ساده‌ای برای اندازه‌گیری کاربردپذیری رابط کاربری استفاده میکنن و مشکلات رو گزارش میدن. به وسیله اصول روانشناسی و در روش ارزیابی هیوریستیک میتونیم بینش‌هایی رو آشکار کنیم که میتونن به تیم‌های طراحی کمک کنن تا از ابتدای توسعه، کاربردپذیری محصول رو بهبود ببخشن.
۱۰ اصل برای تجزیه و تحلیل هیوریستیک
در سال 1990، پیشگامان کاربردپذیری, جیکوب نیلسن (Jakob Nielsen) و رالف مولیچ (Rolf Molich) مقاله ای به نام “بهبود گفتگوی انسان و کامپیوتر” (Improving a Human-Computer Dialogue) رو منتشر کردن. این مقاله شامل مجموعه اصول یا هیوریستیک‌هایی بود که متخصصان صنعت خیلی سریع اون رو برای ارزیابی رابط‌هایی در تعامل انسان و کامپیوتر به کار بردند. هیوریستیک یک راه سریع و عملی برای حل مشکلات یا تصمیم‌گیری هست.
در طراحی تجربه کاربری (UX)، کارشناسان حرفه‌ای از ارزیابی هیوریستیک برای تعیین کاربردپذیری یک طراحی یا محصول به صورت سیستماتیک استفاده میکنن. به عنوان متخصصان، اونها از یک فهرست از معیارها برای پیدا کردن نقاط ضعفی که تیم‌های طراحی نادیده میگیرن، عبور میکنن.
قوانین هیوریستیک‌های نیلسن-مولیچ میگه که یک سیستم باید:
۱: کاربران رو به‌طور مناسب و به‌موقع از وضعیت خود مطلع نگه داره.
۲: اطلاعات رو به نحوی نمایش بده که کاربران از عملکرد واقعی و البته به زبان ساده (زبان کابر) متوجه بشن.
۳: کنترل رو به کاربران بده و اجازه بده که اونها خطاها رو به راحتی تصحیح کنن.
۴: در بین تمامی المان ها مثل کلمات, آیکن ها و … پیوستگی وجود داشته باشه تا کاربران گیج نشن.
۵: از خطاها جلوگیری کنه – یک سیستم باید یا بتونه شرایطی که خطاها ایجاد میشن رو از بین ببره یا حداقل کاربران رو قبل از انجام اقدامات خطرناک (به عنوان مثال پیام‌های “آیا مطمئن هستین که میخواید این کار رو انجام بدین؟”) مطلع کنه
۶: اطلاعات، دستورالعمل‌ها و … رو بطور واضح ارائه کنه تا به کاربران اجازه بده گزینه‌ها، اقدامات رو به خوبی متوجه بشن و نیاز نباشه که با حدس و گمان عمل کنن یا حتی مجبور بشن از حافظه خودشون برای یادآوری کاری که قبلا کردن استفاده کنن.
۷: انعطاف‌پذیر باشه تا کاربران تجربه کاربری خودشون رو برای رسیدن به اهداف به‌سرعت افزایش بدن.
۸: از نظر فنی و بصری, هیچ اشکالی وجود نداشته باشه و فقط اطلاعات مربوط به وظایف فعلی کاربر در اختیارش قرار بگیره.
۹: راهنمایی به زبان ساده راجع به خطاها و راه‌حل‌ها رو ارائه بده به دور از هرگونه پیچیدگی.
۱۰: مراحل مختصری رو برای رفع مشکلات به کاربر ارائه کنه.
مزایا و معایب ارزیابی Heuristic
زمانی که هیوریستیک‌های نیلسن-مولیچ رو به عنوان یک متخصص به کار ببرین، ابزارهای قدرتمندی برای اندازه‌گیری کاربردپذیری یک طراحی در اختیار دارین اما با این حال، مثل هر روش دیگه ای، مزایا و معایبی هم داره:
مزایا ارزیابی Heuristic
هیوریستیک‌ها میتونن نقاط ضعف پتانسیل طراحی رو در ابتدای فرآیند طراحی برجسته کنن.
این ابزار سریع و ارزان‌قیمت‌تری نسبت به روش‌های دیگه هست که کاربران واقعی رو هم پوشش میده.
معایب ارزیابی Heuristic
ارزیابی هیوریستیک بستگی به دانش و تخصص ارزیابان داره. آموزش ارزیابان یا استخدام ارزیابان خارجی ممکنه که زمانبر باشه و بودجه مورد نیاز برای انجام ارزیابی رو افزایش بده.
همونطور که تا الان متوجه شدین, ارزیابی هیوریستیک بر اساس فرضیاتی درباره چیزی که یک کاربردپذیری خوب هست و بر پایه تحقیقات استواره هستن با این حال، ارزیابی‌ها جایگزین آزمایش با کاربران واقعی نیستن. اینها فقط راهنمایی هستن برای درک بهتر کاربر و در واقع قوانینی ثابت و مشخص نیستن.
نکته حیاتی اینه که ارزیابی هیوریستیک، هر چقدر هم که مفید باشن، جایگزین تست کاربردپذیری نیستن!
روش انجام ارزیابی Heuristic
برای انجام ارزیابی هیوریستیک، میتونین این مراحل رو دنبال کنین:
- مواردی که باید آزمایش بشن و نحوه‌ی انجام اون آزمایش رو شناسایی کنین. بدون تردید، این کار باید پیش از شروع مشخص بشه و بیشتر روی نقاط مشکل‌زا تمرکز بشه و هدفمند انجام بشه.
- شناخت کاربران و داشتن تعاریف واضحی از اهداف مخاطبین هدف، زمینه‌ها و غیره بسیار مهمه. نمودارهای شخصیت کاربری می‌توانند به شما کمک کنن تا از دیدگاه کاربران چیزها رو ببینین.
- حداقل ۳ تا ۵ ارزیاب رو انتخاب کنین و اطمینان حاصل کنین که دارای تخصص در کاربردپذیری و صنعت مربوطه هست.
- تعریف هیوریستیک‌ها (حدود ۵ تا ۱۰): این بستگی به نوع سیستم / محصول / طراحی داره. در نظر داشته باشین که هیوریستیک‌های نیلسن-مولیچ رو به طور کلی انتخاب یا تطبیق بدید و یا از هیوریستیک‌های دیگه استفاده تعریف کنین.
- آموزش به ارزیابان در مورد اینکه چه چیزهایی رو باید در چه وظایفی پوشش بدن بسیار مهمه.
- طی گام اول، به ارزیابان اجازه بدین که کاملا آزادانه از محصول استفاده کنن تا بتونن عناصری رو که باید تجزیه و تحلیل کنن، شناسایی کنن.
- در گام دوم، ارزیابان عناصر فردی رو بر اساس هیوریستیک‌ها بررسی میکنن. همینطور بررسی میکنن که این عناصر چطور بر طراحی کلی منطبق هستن و تمام مشکلاتی که به وجود میاد رو به طور روشن ثبت میکنن.
- در جلسه ای که ارزیابان در اون شرکت میکنن، اونها باید نتایج رو جمع آوری کنن و پیشنهادات تغییرات و بهبود ها رو ارائه کنن.
اگر تجربه در استفاده از این شکل از ارزیابی دارید حتما در کامنت ها با و سایر دوستانمون مطرح کنین 🙂
سناریو تمرینی
این یک سناریو تمرینی برای یادگیری بهتر شماست. سعی کردیم شرایطی واقعی رو براتون تصویر کنیم.
شما یک طراح تجربه کاربری در یک فروشگاه آنلاین کتاب مثل فیدیو یا کتابراه هستین. (یا یک برنامه دیگه به انتخاب خودتون) هستین.
تیم شما در تلاش هست تا بهبود بزرگی در تجربه کاربری اپلیکیشن انجام بده و همراه با انجام آزمون‌های کاربردپذیری با کاربران، رهبر واحد طراحی میخواد تا اپلیکیشن رو در داخل شرکت و بین شما و همکارانتون تجزیه و تحلیل کنه تا بتونه به نتایجی برای بهبود دادن تجربه کاربری برسه.
وظایف پیشنهادی برای درک بهتر
یادگیری بهتر تجربه کاربری ملزم به انجام تمرینات مستمر و برقراری ارتباط با نمونه های واقعیه. پس لطفا در انجام دادن وظایف تمرینات از هیچ گوششی دریغ نکنین. این تمرینات در نهایت باعث نرمش ذهنی شما میشه و قطعا تجربه شما رو در حرفه آینده شما بیشتر میکنه.
برای ارزیابی اپلیکیشن برای فرآیند خرید و یا دانلود کتاب، باید یک ارزیابی هیوریستیک انجام بدید. یافته‌های خودتون رو کاملا شفاف ثبت کنین از جمله مشکلات خاص.
آموزش های کاربردی UX
پیشنهاد میکنیم برای درک بهتر این مبحث, حتما از مقالات این بخش رو مطالعه کنین.
ابزار های کاربردی UX
مطمئن نیستید از کدوم ابزار استفاده کنین؟ پیشنهادات ما رو حتما امتحان کنین.
اشتراک گذاری در اِکس
بعد از انجام دادن چالش, نتایج رو در اِکس به اشتراک بگذارین و ما رو هم uxschoolir@ منشن کنین
